W ostatnim tygodniu wydarzyło się wiele ważnych rzeczy dla gmin górniczych w temacie transformacji. Początkiem lutego do biura Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce dotarło zaproszenie na spotkanie organizowane przez Departament Górnictwa Ministerstwa Aktywów Państwowych w sprawie negocjacji umowy społecznej i przedstawienia założeń projektu PEP 2040. SGGP w tym spotkaniu (9.02.2021r.) reprezentowała Przewodnicząca Zarządu, p. Anna Hetman. Na kolejnym spotkaniu (18.02.2021r.) Stowarzyszenie reprezentował Wiceprzewodniczący Zarządu p. Franciszek Dziendziel- który zgodnie z Panią Przewodniczącą zwrócili uwagę, iż rozmowy te w żadnym zakresie nie poruszają problemów gmin górniczych. Chcąc zwrócić uwagę na rzeczywiste bolączki regionów węglowych Zarząd Stowarzyszenia wystosował pismo do strony rządowej, w którym przedstawił swoje stanowisko w sprawie umowy społecznej konsultowanej ze związkami zawodowymi.
Na wysłaną do Ministerstwa Aktywów Państwowych korespondencję odpowiedział Departament Górnictwa proponując spotkanie z Panem Ministrem Arturem Soboniem. Spotkanie to miało miejsce we wtorek (2.03.2021r.) w formule zdalnej. Wydarzenie to poprzedziło poniedziałkowe podpisanie Wspólnego Stanowiska Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce, Ślaskiego Związku Gmin i Powiatów oraz Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej o czym sygnatariusze powiadomili podczas konferencji prasowej w Rudzie Ślaskiej (1.03.2021r.).
W trakcie wtorkowego spotkania on line Pan Minister wyraził otwartość na wysłuchanie głosu gmin górniczych, swoje zaangażowanie potwierdził chęciom spotkania i omówieniem zagadnień specyficznych dla regionów górniczych. Spotkanie takie miało miejsce dzisiaj w Rudzie Śląskiej (5.03.2021r.). Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce reprezentowała Pani Anna Hetman – Przewodnicząca Zarządu. Oficjalny komunikat po dzisiejszym spotkaniu można przeczytać poniżej.
Śląski Okrągły Stół
Oczekiwania samorządowców związane z organizacją przyszłego Śląskiego Okrągłego Stołu były głównym tematem spotkania przedstawicieli gmin górniczych i samorządu gospodarczego z Sekretarzem Stanu Arturem Soboniem z Ministerstwa Aktywów Państwowych. Podczas rozmowy reprezentanci Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce, Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej, a także Regionalnej Izby Gospodarczej w Katowicach przedstawili wiceministrowi listę tematów do przedyskutowania w ramach okrągłego stołu, o który postulują.
Inicjatorzy spotkania są sygnatariuszami specjalnego stanowiska dotyczącego zwołania Śląskiego Okrągłego Stołu w sprawie transformacji energetycznej. W jego trakcie uzgodniono, że samorządy przekażą stronie rządowej propozycje zagadnień problemowych, które ich zdaniem mogłyby stanowić przedmiot szerszej umowy społecznej.
- Cieszymy się, że samorządy lokalne o charakterze górniczym chcą uczestniczyć w pracach związanych z restrukturyzacją górnictwa – podkreślił na początku spotkania Artur Soboń, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu do Spraw Transformacji Spółek Energetycznych i Górnictwa Węglowego.
W trakcie spotkania strona samorządowa i reprezentująca sektor okołogórniczy oraz biznesu przedstawiła propozycje obszarów tematycznych, które w związku z wygaszaniem górnictwa węglowego powinny być elementem umowy społecznej.
Są to m.in. takie kwestie jak likwidacja szkód górniczych, zabezpieczenie terenów pod ziemią oraz na powierzchni, czy likwidacja zwałów oraz zagospodarowywanie hałd i odpadów. Kolejne omawiane tematy dotyczyły wskazania liczby miejsc pracy traconych w poszczególnych kopalniach w kolejnych latach oraz określenia inwestycji strategicznych, dających gwarancję zatrudnienia młodym górnikom. Jednocześnie podniesiony został postulat dotyczący uproszczenia ścieżki realizacji inwestycji, głównie w zakresie planistycznym.
Samorządowcy oczekują także wskazania mechanizmu podziału środków dla poszczególnych gmin górniczych, niezależnie czy kopalnie były, są czy będą zamykane oraz dla tych, w których było wyłącznie wydobycie, bez zakładów górniczych.
Uczestnicy spotkania zwracali uwagę także na problem rekompensaty dla gmin za utracone dochody z PIT i CIT oraz na opracowanie mechanizmu przekazywania majątku do gmin lub wnoszenia go do firm nowopowstających. Inny poruszany postulat dotyczył podania miejsc i czasu lokowania inwestycji zapewniających nową energię, a także wsparcia transformacji gospodarczej firm i instytucji działających w otoczeniu górnictwa.
- To otwarta lista zagadnień, w ramach których chcemy poszukiwać w pierwszej kolejności rozwiązań systemowych. Ich podbudową powinny być odpowiednie przepisy prawa i zagwarantowane fundusze – wyjaśniał Janusz Olszowski, Prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej.
- Problemy, na które zwracamy uwagę, dotyczą wielu zasadniczych zagadnień związanych m.in. z gospodarką, ekonomią, środowiskiem czy aspektami społecznymi. Te kwestie powinny być przedmiotem szerokiej umowy społecznej, wypracowanej w ramach śląskiego okrągłego stołu – mówiła Anna Hetman, Przewodnicząca Zarządu Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce, Prezydent Jastrzębia-Zdroju.
Przewodniczący Śląskiego Związku Gmin i Powiatów, prezydent Rybnika, Piotr Kuczera podkreślił, że do okrągłego stołu jego inicjatorzy zapraszają przedstawicieli Rządu RP, władz województwa śląskiego, a także środowiska nauki w naszym regionie.
Podczas spotkania uzgodniono, że strona samorządowa i reprezentująca sektor okołogórniczy oraz biznesu przekaże Wiceministrowi Arturowi Soboniowi w najbliższym czasie listę zagadnień problemowych z ich szerszą charakterystyką.
W miniony poniedziałek gminy górnicze oraz przedstawiciele branży okołogórniczej zaapelowali do Premiera i Rządu RP o utworzenie „śląskiego okrągłego stołu” dotyczącego transformacji górniczej i energetycznej. Inicjatorzy stanowiska wyrazili w nim zadowolenie z faktu, iż strona rządowa i związki zawodowe zbliżają się do osiągnięcia porozumienia. Jednocześnie podkreślili, że proces ten odbywa się z pominięciem innych zainteresowanych stron. Samorządowcy i przedstawiciele biznesu przypomnieli, że Śląsk zamieszkuje ok. 4,5 mln ludzi, z czego zatrudnieni w kopalniach górnicy to ok. 83 tys. osób, co stanowi niecałe 2 proc. mieszkańców. Z kolei nawet 400 tys. osób, czyli blisko 10 proc. mieszkańców, jest związanych z górnictwem pośrednio i współpraca z tym sektorem to główne źródło ich utrzymania. – Dopiero w tym kontekście widać prawdziwą skalę wyzwań oraz liczbę zagrożonych miejsc pracy, a także wymiar możliwego kryzysu gospodarczego i społecznego – wyjaśniła Grażyna Dziedzic, prezydent Rudy Śląskiej, członek Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów. – Ten kryzys wywołany może zostać nie tylko przez wysokie bezrobocie, ale także obniżenie dochodów z podatków PIT, CIT, czy też od nieruchomości, a to głównie z nich samorządy finansują bieżącą działalność – dodała prezydent Rudy Śląskiej.
