Z inicjatywy Przewodniczącej Zarządu SGGP, Pani Anny Hetman – prezydent Miasta Jastrzębia-Zdroju,
w piątek (11.09.2020r.)miało miejsce spotkanie przedstawicieli gmin górniczych z województwa śląskiego, w których aktualnie trwa wydobycie węgla, lecz zakładom tym w niedługiej perspektywie grozi zamknięcie. Dodatkowo na spotkanie zaproszony został przedstawiciel Miasta Pszowa, które
w ostatnim czasie doświadczyło zamknięcia kopalni.  

Tematem przewodnim spotkania była transformacja górniczych regionów. Możliwości przygotowywane w Parlamencie Europejskim są ogromną szansą dla Śląska, jak również innych obszarów górniczych Europy. W pierwszej kolejności z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji będą mogły skorzystać gminy, w których planowane jest wygaszenie przemysłu wydobywczego. Środki pozyskane powinny być przeznaczone na stworzenie nowych miejsc pracy, przekwalifikowanie pracowników, rekultywację terenów zdegradowanych działalnością wydobywczą.

Stowarzyszenie Gmin Górniczych zleciło już wykonanie analizy sytuacji gospodarczo-społecznej gmin górniczych zrzeszonych w SGGP. Praca prowadzona przez p. dr Ryszarda Marszowskiego (GIG)ma również zawierać rekomendacje dla badanych obszarów górniczych co do przyszłości bez wydobycia węgla. Pan dr Marszowski w trakcie spotkania wspomniał o wielu płaszczyznach problemu, które nakładając się na siebie mogą w bardzo znaczący sposób wpłynąć na efekt końcowy transformacji. Zadaniem prowadzonej pracy jest również ukazanie zagrożeń jakie podczas tego procesu mogą nastąpić. Wszystko to ma na celu zobrazować złożoność i skalę procesów w które Śląsk nieuchronnie wchodzi.

Podstawą do przygotowania dobrego planu transformacji jest dokładna, szczegółowa analiza regionu. Dopiero na podstawie wnikliwej analizy można budować plan. Prawidłowość tą potwierdziła
p. Grażyna Dziedzic, prezydent Rudy Śląskiej. Miasto Ruda Śląska jako jedyne, na dzień dzisiejszy, posiada przygotowany plan transformacji pt. ŚLĄSKA TRANSFORMACJA . Pani prezydent Grażyna Dziedzic podkreśliła, że plan dla całego regionu należy stworzyć wspólnie na poziomie samorządowym. Gminy górnicze razem muszą walczyć o swoją przyszłość. Zmiany ujęte w planie nie dotyczą tylko przekwalifikowania pracowników, stworzenia nowych miejsc pracy. Bardzo ważnym i nieodłącznym elementem jest zmiana zapisów prawa, chociażby ułatwiających odzyskanie i zarządzanie terenami pogórniczymi znajdującymi się na terenie danej gminy. Zgodność w tym punkcie potwierdzili wszyscy obecni. Pani Barbara Magiera, burmistrz Radlina zaznaczyła, że bardzo istotne w procesie przygotowywania planu jest dopilnowanie dobrego zdefiniowania pojęć.

Do dyskusji dołączył p. Piotr Kowol, wiceburmistrz Pszowa. Zapoznał zgromadzonych z sytuacją, dotyczącą tego  jak wygląda likwidacja kopalni. Zwrócił uwagę na brak porozumienia i dialogu z instytucjami państwowymi. Pszów po zamknięciu kopalni został sam z problemami i nieustanie toczy walką o odzyskanie czegokolwiek (gruntów, zabudowań) co mogłoby posłużyć miastu. Bardzo ważne jest, aby proces odejścia od węgla wspomóc funduszami pozyskanymi z Brukseli. Równie istotne jest skonstruowanie zapisów w polskim prawie np. tak, aby pierwszeństwo do przejęcia gruntów miały gminy z przejęciem gruntu na własność,  a nie na wieczyste użytkowanie.

Pan Tadeusz Chrószcz, wójt Gminy Marklowice, zauważył, że zapisy prawa istnieją lecz nie wiadomo dlaczego nie są stosowane.

Na spotkanie został również zaproszony prof. Tomasz  Pietrzykowski (Uniwersytet Śląski), który wstępnie miał swoją wiedzą i umiejętnościami wesprzeć proces tworzenia planu dla Śląska. Wskazał on trzy główne problemy które zapewne się pojawią. Pierwszy dotyczył zachowania proporcji środków i potrzeb. Zapewne zapotrzebowanie finansowe na cały proces transformacji będzie znacząco wyższe niż planowane aktualnie w Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Następnymi problemami będzie zrekompensowanie uszczerbku transmisji energetycznej oraz partycypacja w procesie wszystkich zainteresowanych.

Ostatni w dyskusji zabrał głos p. Tadeusz Donocik, Honorowy Prezes Regionalnej Izby Gospodarczej. Przywołując wiele przykładów transformacji górnictwa z całej Europy oraz reformę z lat 90 ubiegłego wieku, podkreślił powagę szansy przed jaką stoimy w perspektywie i tak już kończącego się przemysłu węglowego. Proces transformacji to całe dekady zmian. Najtrudniejszą, zdaniem p. Tadeusza Donocika, jest zmiana mentalna społeczności górniczej.

Podsumowując spotkanie, wszyscy zebrani byli zgodni co do potrzeby współpracy w kierunku stworzenia mocnego planu dla regionów górniczych Górnego Śląska.