W październiku 2016. roku Ministerstwo Środowiska przygotowało i próbowało wprowadzić pod obrady Sejmu projekt ustawy o Polskiej Służbie Geologicznej. Projekt ten w toku konsultacji poddano druzgocącej krytyce – od zawartości merytorycznej po kwestie niezgodności z polskim prawodawstwem. Ze strony samorządów zauważono niebezpieczeństwo polegające przede wszystkim na ograniczeniu wpływów z opłaty eksploatacyjnej do poziomu 500 złotych na mieszkańca. Projekt więc uderzył w gminy o niskiej liczbie mieszkańców a wysokim poziomie eksploatacji. Zarówno zagrożone gminy jak i nasze Stowarzyszenie zwróciło się do Ministerstwa ze sprzeciwem wobec niekonstytucyjnej próby odebrania gminom dochodów własnych. W odpowiedzi dowiedzieliśmy się, że gminy węglowe na tym projekcie nie stracą, choć nasze proste analizy wykazywały, iż przynajmniej cztery gminy węglowe zostaną dotknięte skutkami projektu. 

Prace nad nim projektem zawieszono, niestety w listopadzie 2017. roku Ministerstwo Środowiska powróciło do projektu, już pod zmienioną nazwą (o Polskiej Agencji Geologicznej). W zapisach projektu niestety pozostał mechanizm “500 minus”, tym razem Ministerstwo w Ocenie Skutków Regulacji wskazało poprawną listę gmin górniczych, którym zostaną zabrane dochody. 

Wobec powyższego Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce oraz Śląski Związek Gmin i Powiatów przygotował, uchwalił w dniu 7. grudnia oraz rozesłał stanowisko, w którym wyraził stanowczy sprzeciw wobec praktyk podejmowanych przez Ministerstwo Środowiska, które za środki zabrane gminom powołuje do życia Polską Agencję Geologiczną, przez której ręce już od kwietnia 2018. roku będzie przechodziła opłata eksploatacyjna (i do której trafią środki powyżej 500zł na mieszkańca). 

Jak wiadomo opłata eksploatacyjna jest swoistym odszkodowaniem dla gminy, na terenie której prowadzona jest eksploatacja górnicza, pojawiają się szkody górnicze eliminujące możliwość przyciągnięcia inwestorów na swój teren. W przypadku uchwalenia wspomnianej ustawy szkody pozostaną na terenie gminy, ale środki z opłaty trafią już znacząco okrojone (w przypadku gmin takich jak Chełm Śląski czy Marklowice będzie to ok. 35% ubytek w opłacie,w przypadku gmin innych kopalin nawet 80-90%!). 

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji można śledzić przebieg procesu legislacyjnego: https://legislacja.rcl.gov.pl